विचार

काठमाडौँ, २३ कात्तिकः राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेलले निर्वाचनको वातावरण बनाउन सञ्चारमाध्यमको भूमिका महत्वपूर्ण हुने बताउनुभएको छ ।  साथै उहाँले सुशासन, संविधान र लोकतन्त्रलाई अझ उन्नत बनाउने आगामी फागुन २१ गतेको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनलाई सफल पार्न सञ्चारमाध्यमको भूमिका महत्वपूर्ण हुने बताउनुभयो । सार्वजनिक सेवा प्रसारण नेपालको प्रथम वार्षिकोत्सव तथा सार्वजनिक सेवा प्रसारण र एनटिभी वल्र्डको शुभारम्भ समारोहमा राष्ट्रपतिले लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउने युवाको चाहना पूरा गर्न तथा निर्वाचनलाई सफल बनाउनुपर्नेमा जोड दिनुभएको हो ।        राष्ट्रपतिले लोकतन्त्रकोे सुदृढीकरण र त्यसको प्रतिफल जनताले प्राप्त गर्ने वातावरण निर्माण गर्न सञ्चारमाध्यमले नागरिकलाई सूसुचित गराउने कर्तव्यबाट च्युत हुन नहुने बताउनुभयो । “युवा पुस्ताको सुशासन र विकासप्रति प्रकट भएको चाहनालाई ध्यान दिँदै संविधान र लोकतन्त्रलाई अझ उन्नत तथा सुदृढ बनाउन आगामी फागुन २१ गतेका लागि निर्धारित प्रतिनिधिसभा निर्वाचनलाई सफल बनाउन सञ्चारमाध्यमले अझ प्रभावकारी ढङ्गले काम गर्नुपर्ने आजको आवश्यकता हो”, उहाँले भन्नुभयो, “सार्वजनिक सेवा प्रसारण सरकारी वा व्यावसायिक स्वार्थको सञ्चार संस्था होइन, यो नागरिकको संस्था हो, जसले सरकारको हस्तक्षेप र व्यावसायिक दबाबभन्दा माथि उठेर नागरिकको पक्षमा, राष्ट्रहितमा काम गर्नुपर्छ ।”        स्वतन्त्र स्वायत्त संस्थाका रुपमा सार्वजनिक प्रसारण माध्यमको विकास भएको उल्लेख गर्दै राष्ट्रपतिले लोकतान्त्रिक मूल्यमान्यता, स्वतन्त्र व्यावसायिक पत्रकारिताको धर्मअनुरुप स्वच्छ, निष्पक्ष र जनताप्रति उत्तरदायी भएर नागरिकलाई सुसूचित गर्ने विश्वले स्वीकारेका आधारभूत मान्यतालाई आत्मसात् हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।        सत्य, तथ्य र विश्वसनीय सूचना प्राप्त गर्नु…

काठमाडौँ, ६ भदौ (रासस): अठ्ठाइस वर्षीया कमला दमाईंको गत असार २८ मा छाउ गोठमा सर्पले डसेर मृत्यु भयो । उनी कञ्चनपुरको कृष्णनगरकी कमला छाउ बार्न छिमेकीको छाउ गोठमा सुत्न गएकी थिइन् । कमलाको पक्की घर थियो । तर, छाउ अर्थात् महिनावारीमा घरभित्र बस्दा देउता रिसाउँछन् । कुल पितृले सराप्छन् भन्ने डरले उनी घरमा सुत्न सकिनन् । छाउ अर्थात् महिनावारीमा गोठमा सुत्ने र समस्या भोग्ने कमला जस्ता धेरै महिला छन् । महिनावारी नितान्त महिलासँग सम्बन्धित विषय हो । महिनावारीको समयमा छोइछिटो बार्दा महिलाले नै समस्या भोगेका छन् । तर, पनि महिलाले नै अपनाएका छन् र अपनाउन सघाइरहेका छन् । सुदूरपश्चिमका ग्रामीण भेगमा महिनावारीमा सुत्न छाउ गोठ नै बनाइएका छन् । बेलाबेलामा सामाजिक अभियन्ताहरुले छाउ गोठ भत्काउँछन्, फेरि स्थानीयले बनाउँछन् । धेरै वर्षदेखि यो सिलसिला चलिरहेको छ । अन्य क्षेत्रमा कतै घरभित्र त कतै बाहिर बसेर छाउ अर्थात् महिनावारीमा छुइप्रथा मानिरहेका छन् । घर बाहिरका छाउ गोठ भत्किए पनि मनभित्र बनेका छाउ गोठ भत्किएका छैनन् । छाउप्रतिको सोच बदलिएका छैनन् । धर्म र परम्पराका नाममा जकडिएर बसेका छन् । यसैले हिन्दू धर्म मान्ने धेरै महिलाहरु आफूलाई समस्यामा राखेर पनि यो वा त्यो नाममा महिनावारीमा छुइ बार्ने र अछूत बन्ने गरिरहेका छन् । छाउ प्रथाबारे सर्वोच्च अदालतले करिब २० वर्षअघि अर्थात् २०६२ वैशाख…

लेखक परिचयःराम नेपाली (आर्यन)समाज विश्लेषक एवं स्तम्भकारमाछापुच्छ्रे गाउँपालिका, कास्कीसम्पर्कः ramdindukhi@gmail.com इतिहास होइन, घाउ सम्झनु पर्ने समय नेपालको दशक लामो जनयुद्ध (२०५२–२०६३) एक किसिमको संविधान निर्माणको प्रक्रिया थियो, जहाँ बन्दुकले आवाज उठाएको थियो, र कलम त्यसपछि जागृत भयो। तर यहाँ इतिहास पढ्नुछैन, वास्तविकता स्वीकार गर्नुछैन। एकोहोरो रूपमा १७ हजार मरे भनिएको छ—तर ती १७ हजारमध्ये कतिपय राज्यद्वारा गरिएका क्रूर अप्रेसनका शिकार थिए भन्ने कुरा स्वीकार गर्न कसैले खोज्दैन। माओवादी नेतृत्वलाई मात्रै दोष दिएर राज्य आफू पानी माथिको ओभानो बन्न खोजेको छ । अप्रेशन रोमियो (वि.सं. २०५२ मंसीर / सन् १९९५ नोभेम्बर)प्रधानमन्त्री: गिरिजा प्रसाद कोइराला गृहमन्त्री: खुमबहादुर खड्का  यो अप्रेसन माओवादी विद्रोह सुरु हुनुभन्दा अघिको पूर्वकदम थियो। रोल्पा र रुकुममा "अशान्ति नियन्त्रण" को नाममा सुरक्षाकर्मी परिचालन गरी माओवादीको आधार ध्वस्त पार्ने लक्ष्य राखियो। तर परिणामस्वरूप हजारौं गाउँलेहरूलाई यातना, कुटपिट, बलात्कार र अन्यायपूर्ण गिरफ्तारी भोग्नुपर्‍यो। कतिपय महिलाहरूलाई श्रीमान र बाबुकै सामुन्ने बलात्कार गरियो, अनेक युवाहरू बिना कारण बेपत्ता पारिए। यसले माओवादी आन्दोलनलाई चर्काउने होइन, जनस्तरमा वैधता थप्ने भूमिका खेल्यो। अप्रेशन किलो शेर–२ (वि.सं. २०५७ भदौ / सन् २००० सेप्टेम्बर)प्रधानमन्त्री: कृष्णप्रसाद भट्टराई गृहमन्त्री: रामचन्द्र पौडेल  राज्यको प्रमुख काउन्टर-इन्सर्जेन्सी अभियान मानिने यो अप्रेसन सशस्त्र प्रहरी, नेपाल प्रहरी र नेपाली सेनाको संयुक्त तालमेलमा सञ्चालन गरियो। रोल्पा, रुकुम, जाजरकोट लगायतका माओवादी प्रभाव भएका जिल्लामा सशस्त्र बल परिचालन गरेर गाउँहरूमा व्यापक…